15.მე-15 ჯგუფის ელემენტები

15.1.აზოტი. ფოსფორი

კითხვა:

რა გამოყენება აქვს ფოსფორმჟავას მარილებს? რომელი მარილები გამოიყენება სასუქად? რომელი მარილი შეიცავს ერთდროულად აზოტს და ფოსფორს? დაწერეთ შესაბამისი ქიმიური ფორმულები.

პასუხი:

ფოსფორმჟავას მარილები, ძირითადად, ფოსფოროვან სასუქებად გამოიყენება:

• მარტივი სუპერფოსფატი _ წარმოადგენს მარილების Ca(H₂PO₄)₂-ის და CaSO₄-ის ნარევს. ეს სასუქი ხასიათდება მკვებავი ელემენტების დაბალი შემცველობით (20 %-მდე P₂O₅-ს შეიცავს). გარდა ამისა, CaSO₄ ბალასტს წარმოადგენს;
• ორმაგი სუპერფოსფატი - Ca(H₂PO₄)₂, რომელიც 48 %-მდე P₂O₅-ს შეიცავს და არ შეიცავს ბალასტს (CaSO₄);
• პრეციპიტატი - CaHPO₄2H₂O;
• ამოფოსი (ძვირფასი კომპლექსური სასუქი), რომელიც ფოსფორთან ერთად აზოტსაც შეიცავს. წარმოადგენს NH₄H₂PO₄-ისა და (NH₄)₂HPO₄-ის ნარევს.
• ერთდროულად აზოტ- და ფოსფორშემცველი კომპლექსური სასუქებიდან ასევე მნიშვნელოვანია:
• ამოფოსკა (NH₄)₂HPO₄ + NH₄H₂PO₄ + KCl;
• ნიტროამოფოსი NH₄H₂PO₄ + NH₄NO₃;
• ნიტროამოფოსკა NH₄H₂PO₄ + NH₄NO₃ + KCl;