ქიმიის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი

 

Jahn–Teller effect იან-ტელერის ეფექტი
Molecular distortions due to an electronically degenerate ground state. For non-linear molecular entities in a geometry described by a point symmetry group possessing degenerate irreducible representations there always exists at least one non-totally symmetric vibration that makes electronically degenerate states unstable at this geometry. The nuclei are displaced to new equilibrium positions of lower symmetry causing a splitting of the originally degenerate states (first-order Jahn– Teller effect). ელექტრონულად გადაგვარებული ძირითადი მდგომარეობის გამო მომხდარი/მიმდინარე მოლეკულური დამახინჯებები. არაწრფივი მოლეკულური ერთეულებისთვის, გეომეტრიაში აღწერილი წერტილოვანი სიმეტრიის ჯგუფით, რომელსაც გააჩნია დეგენერაციული შეუქცევადი გამოხატულება, ყოველთვის არსებობს მინიმუმ ერთი არასრულად სიმეტრიული ვიბრაცია, რომელიც ელექტრონულად გადაგვარებულ მდგომარეობებს არასტაბილურს ხდის ამ გეომეტრიაში. ბირთვები გადაადგილებულია ქვედა სიმეტრიის ახალ წონასწორულ პოზიციებზე, რაც იწვევს თავდაპირველი დეგენერაციული მდგომარეობების გაყოფას (პირველი რიგის იან-ტელერის ეფექტი).
See also: Renner–Teller effect
Source | წყარო:

PAC, 2007, 79, 293 (Glossary of terms used in photochemistry, 3rd edition (IUPAC Recommendations 2006)) on page 360