ქიმიის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი
- ინგლისურ-ქართული
- ქართულ-ინგლისური
- ლექსიკონის შესახებ
- გამოხმაურება
| ylides | ილიდები |
Compounds in which an anionic site Y− (originally on carbon, but now including other atoms) is attached directly to a heteroatom X+ (usually nitrogen, phosphorus or sulfur) carrying a formal positive charge. They are thus 1,2-dipolar species of the type RmX+–Y−Rn. If X is a saturated atom of an element from the first row of the periodic system, the ylide is commonly represented by a charge-separated form; if X is a second, third, etc. row element uncharged canonical forms are available RmX=YRn. If X is an unsaturated atom, doubly bonded to another first row element Z, the negative charge on Y may be stabilized by π-conjugation, Such ylides belong to the class 1,3 dipolar compounds.
Ph3P+CH2- ↔ Ph3P=CH2 (often called a Wittig reagent), (CH3)3N+–C−H2, RC≡N+N−–R, (CH3)2S=CHPh ↔(CH3)2S+–C−HPh.
|
ნაერთები, რომელშიც ანიონური უბანი Y− (ზოგადად, ნახშირბადი, მაგრამ დღეისათვის სხვა ატომებიც) უშუალოდ არის დაკავშირებული დადებითი მუხტის მატარებელ ჰეტეროატომთან X+ (როგორც წესი, აზოტი, ფოსფორი ან გოგირდი). ამდენად ისინი არიან RmX+–Y−Rn 1,2-დიპოლარული ნაწილაკები. თუ X არის ნაჯერი ატომი, ხშირად პერიოდულობის ცხრილის პირველი მწკრივის ელემენტი, ილიდებს უმთავრესად გამოსახავენ განცალკევებული მუხტების სახით. თუ X არის მეორე, მესამე და ა.შ. მწკრივის ელემენტი, მუხტების გარეშე ჩაწერილ კანონიკურ ფორმებს RmX=YRn ენიჭება უპირატესობა. თუ X არის პირველი მწკრივის ელემენტთან Z ორმაგი ბმით დაკავშირებული უჯერი ატომი, Y-ზე ლოკალიზებული უარყოფითი მუხტი შეიძლება დასტაბილურდეს π-შეუღლებით: ასეთი ილიდები მიეკუთვნებიან 1,3 დიპოლარული ნაერთების კლასს. თუმცა, მხოლოდ სექსტეტის შემცველი კანონიკური ფორმები (მაგ. ვინილკარბენები) არ არიან ილიდები. მაგ.: Ph3P+CH2- ↔ Ph3P=CH2 (მათ ხშირად უწოდებენ ფიტიგის რეაგენტს), (CH3)3N+–C−H2, RC≡N+N−–R, (CH3)2S=CHPh ↔(CH3)2S+–C−HPh. აღსანიშნავია, რომ ილიდი დასრულებული სახელია და არ უნდა აირიოს პრეფიქსში -ილიდი, რომელიც გამოიყენება ზოგიერთი სახის რადიკალ ანიონებისათვის. |
| See also: betaines | ასევე იხილეთ: ბეტაინები | |
Source | წყარო:
- |
|
