ქიმიის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი

 

dipolar compounds დიპოლარული ნაერთები
Electrically neutral molecules carrying a positive and a negative charge in one of their major canonical descriptions. In most dipolar compounds the charges are delocalized; however the term is also applied to species where this is not the case. 1,2-Dipolar compounds have the opposite charges on adjacent atoms. The term 1,3-dipolar compounds is used for those in which a significant canonical resonance form can be represented by a separation of charge over three atoms (in connection with 1,3-dipolar cycloadditions). Subclasses of 1,3-dipolar compounds include:

1.Allyl type X=Y+–ZX–Y+=Z X+–Y–ZX=Y–Z+ (X, Z = C, N, or O; Y = N or O)

See: azo imides, azomethine imides, azomethine ylides, azoxy compounds, carbonyl imides, carbonyl oxides, carbonyl ylides, nitrones, nitro compounds

2.Propargyl type X≡N+–ZX=N+=Z X=N–Z+ X–N=Z (X = C or O, Z = C, N or O)

See: nitrile imides, nitrile oxides, nitrile ylides, nitrilium betaines, azides, diazo compounds

3.Carbene type X:–C=Z X+=C–Z(X = C or N; Z = C, N, or O)

See: acyl carbenes, imidoyl carbenes, vinyl carbenes, betaines

ელექტრული ნეიტრალური მოლეკულები, რომლებიც ატარებენ დადებით და უარყოფით მუხტს მათ ერთ-ერთ ძირითად  . დიპოლარული ნაერთების უმეტესობაში მუხტები დელოკალიზებულია; თუმცა ტერმინი ასევე გამოიყენება იმ ნაწილაკებისთვისაც, რომლებშიც დელოკალიზაცია არაა. 1,2-დიპოლარულ ნაერთებში საპირისპირო მუხტები მეზობელ ატომებზეა განლაგებული. ტერმინი 1,3-დიპოლარული ნაერთები გამოიყენება იმ ნივთიერებებისათვის, რომლებშიც მნიშვნელოვანი კანონიკური რეზონანსული ფორმა შეიძლება წარმოდგენილი იყოს მუხტის გადანაწილებით სამ ატომზე (1,3-დიპოლარული ციკლომიერთებასთან დაკავშირებით). 1,3-დიპოლარული ნაერთების ქვეკლასები მოიცავს:

1.ალილის ტიპის ნაერთებს:

X=Y+–ZX–Y+=Z X+–Y–ZX=Y–Z+ (X, Z = C, N, ან O; Y = N ან O)

იხილეთ: აზო იმიდები, აზომეთინის იმიდები, აზომეთინის ილიდები, აზოქსინაერთები, კარბონილის იმიდები, კარბონილის ოქსიდები, კარბონილის ილიდები, ნიტრონები, ნიტრონაერთები

2.პროპარგილის ტიპის ნაერთებს:

X≡N+–ZX=N+=Z X=N–Z+ X–N=Z (X = C ან O, Z = C, N ან O)

იხილეთ: ნიტრილის იმიდები, ნიტრილის ოქსიდები, ნიტრილის ილიდები, ნიტრილის ბეტაინები, აზიდები, დიაზო]ნაერთები

3.კარბენის ტიპის ნაერთებს:

X:–C=Z X+=C–Z(X = C ან N; Z = C, N, ან O)

იხილეთ: აცილკარბენები, იმიდოილკარბენები, ვინილკარბენები, ბეტაინები

 

Source | წყარო:

PAC, 1995, 67, 1307 (Glossary of class names of organic compounds and reactivity intermediates based on structure (IUPAC Recommendations 1995)) on page 1333