17.მე-17 ჯგუფის ელემენტები

17.1.ჰალოგენები

კითხვა:

რა არის ფთორწყალბადმჟავაში ზოგიერთი ნაერთის კარგი ხსნადობის მიზეზი? დაასახელეთ ეს ნაერთები.

პასუხი:

ფთორწყალბადის მოლეკულა ძლიერ პოლარულია (μ=0.64×10^-29 კ·მ, d_H=0.4+ და δ_F=0,4-) და წყალბადური ბმის ხარჯზე ასოციაციის უნარი აქვს:

ამიტომ ფთორწყალბადი ჩვეულებრივ პირობებში უფერო სითხეა. თხევადი HF-ის იონიზაცია ძალიან მცირეა და ხორციელდება პროტონის (ან შესაბამისი ფთორიდ-იონის) გადასვლით ერთი მოლეკულიდან მეორეზე. შედეგად წარმოიქმნება სოლვატირებული იონები FH₂⁺   და  FH₂^-:

ამიტომ ფთორწყალბადი ძლიერი მაიონიზირებელი გამხსნელია. მასში კარგად იხსნება წყალი და პირველი ჯგუფის s-ელემენტების ფთორიდები, სულფატები და ნიტრატები. შედარებით ცუდად იხსნება მეორე ჯგუფის s-ელემენტების ფთორიდები, სულფატები და ნიტრატები. გახსნილი ნივთიერებები HF-ის მოლეკულას ართმევენ პროტონს და იზრდება უარყოფითი იონის ( :) რაოდენობა. ამიტომ ისინი ფუძეებს წარმოადგენენ. მაგალითად:

 KNO₃ + 2HF → K⁺ + HNO₃ +

უფრო მეტიც, HCl, HI და HNO₃ ამ პირობებში ავლენენ ფუძის თვისებებს:

HCl + 2 HF → ClH₂⁺ + HF₂^-

HNO₃ + 2 HF →  NO₃H₂⁺ + HF₂^-

ზოგადი ქიმიის კურსიდან ცნობილია, რომ თუ ნივთიერების გახსნით გამხსნელის სოლვატაციით მიღებული ანიონების ( ) რაოდენობა იზრდება, მაშინ გახსნილი ნივთიერება ფუძე ბუნებას ავლენს, ხოლო თუ ნივთიერების გახსნით იზრდება გამხსნელის კატიონების (FH₂⁺) რაოდენობა, გახსნილი ნივთიერება მჟავა ბუნებისაა. ასე მაგალითად:

BF₃ + 2 HF → FH₂⁺ + BF₄^-

აქ FH₂⁺-ის რაოდენობა იზრდება, ამიტომ BF₃ მჟავა ბუნების ნაერთია. ასევეა SbF₅.