1.პირველი (IA) ჯგუფის ელემენტები

1.2.ტუტე მეტალები

კითხვა:

რით განსხვავდება ლითიუმი ამავე ჯგუფის სხვა მეტალებისაგან?

პასუხი:

სხვა ტუტე მეტალებისაგან განსხვავებით, ლითიუმი ადვილად უერთდება აზოტს და წარმოქმნის Li₃N-ს.

ჰაერზე წვისას ლითიუმი წარმოქმნის ოქსიდს, ხოლო დანარჩენი ტუტე მეტალები წარმოქმნიან სამი ტიპის ჟანგბადნაერთს  - ოქსიდს, პეროქსიდს და სუპეროქსიდს.

ლითიუმი მშვიდად ურთიერთქმედებს წყალთან, ნატრიუმი ძალზე ენერგიულად, ხოლო დანარჩენი ტუტე მეტალები  - აფეთქებით. ლითიუმის ნაერთები გამოირჩევა ნაკლები მდგრადობით. მაგალითად, LiOH გახურებით იშლება
 (2 LiOH → Li₂O + H₂O), მაშინ, როცა სხვა ჰიდროქსიდები თერმულად გაცილებით მდგრადია.

თერმულად არამდგრადია ლითიუმის კარბონატიც, სხვა ტუტე ლითონთა კარბონატები კი  - მდგრადი. არამდგრადობის გამო ლითიუმის ჰიდროკარბონატი მხოლოდ ხსნარში არსებობს. სხვა ტუტე ლითონთა ჰიდროკარბონატები არსებობს მყარი სახით და იშლება მხოლოდ 100 °C-დან 300 °C-მდე გახურებით. ყველაზე ნაკლებად მდგრადი ტუტე ლითონების ნიტრატებია; გახურებით ყველაზე ადვილად იშლება ლითიუმის ნიტრატი:

4 LiNO₃ →  2 Li₂O + 4NO₂ + O₂

2 KNO₃   →  2 KNO₂ + O₂

ტუტე მეტალების წყალში ხსნადობა თანდათან იზრდება ლითიუმიდან ცეზიუმზე გადასვლისას (LiF უხსნადია).

როგორც ვხედავთ, ლითიუმის ნაერთების თვისებები ანომალურია, რაც ლითიუმის მცირე ატომური რადიუსით აიხსნება.