ქიმიის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი

 

collisional broadening შეჯახებითი გაფართოება
of a spectral line სპექტრული ხაზის
Collisions of the emitting or absorbing particle with other particles cause collisional broadening as well as collisional shift of the spectral line. When collisions occur between unlike, neutral particles the term foreign-gas broadening is used, or van der Waals’ broadening when both collision partners are neutral. When the colliding particles are of the same species, the term resonance broadening is employed. The term Lorentz broadening was previously used for neutral particle collision broadening, and Holtsmark broadening for cases of van der Waals’ broadening when collisions took place with like particles. Both terms are now discouraged. Stark broadening refers to collisions with charged particles or particles with a strong permanent electrical dipole moment. Whereas a strong chaotic electrical field causes Stark broadening, an applied static electrical field induces a Stark shift. გამოსხივებული ან შთანთქმული ნაწილაკების სხვა ნაწილაკებთან შეჯახება იწვევს შეჯახებით გაფართოებას და სპექტრული ხაზის შეჯახებით წანაცვლებას. განსხვავებულ, ნეიტრალურ ნაწილაკებს შორის შეჯახებისას გამოიყენება ტერმინი უცხო აირის გაფართოება, ან ვან დერ ვაალსის გაფართოება, როდესაც შეჯახების ორივე მონაწილე ნეიტრალურია. როდესაც შეჯახებული ნაწილაკები ერთი და იმავე სახეობისაა, გამოიყენება ტერმინი რეზონანსული გაფართოება. ტერმინი ლორენცის გაფართოება ადრე გამოიყენებოდა ნეიტრალური ნაწილაკების შეჯახებითი გაფართოებისთვის, ხოლო ჰოლცმარკის გაფართოება ვან დერ ვაალსის გაფართოების შემთხვევებისთვის, როდესაც შეჯახება ხდება მსგავს ნაწილაკებთან. ახლა ორივე ტერმინი არასასურველია. მკვეთრი გაფართოება ეხება შეჯახებას დამუხტულ ნაწილაკებთან ან ნაწილაკებთან ძლიერი მუდმივი ელექტრული დიპოლური მომენტით. მაშინ როცა ძლიერი ქაოტური ელექტრული ველი იწვევს სტარკის გაფართოებას, გამოყენებული სტატიკური ელექტრული ველი სტარკის წანაცვლებას იწვევს.
Source | წყარო:

PAC, 1985, 57, 1453 (Nomenclature, symbols, units and their usage in spectrochemical analysis - V: Radiation sources (Recommendations 1985)) on page 1463

Orange Book, p. 122