ქიმიის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი

 

retention index, I შეკავების ინდექსი, I
in column chromatography სვეტურ ქრომატოგრაფიაში
The retention index of a sample component is a number, obtained by interpolation (usually logarithmic), relating the adjusted retention volume (time) or the retention factor of the sample component to the adjusted retention volumes (times) of two standards eluted before and after the peak of the sample component. In the Kováts index or Kováts retention index used in gas chromatography, n-alkanes serve as the standards and logarithmic interpolation is utilized:

where X refers to the adjusted retention volumes or times, z is the number of carbon atoms of the n-alkane eluting before and (z + 1) is the number of carbon atoms of the n-alkane eluting after the peak of interest:

             

The Kováts (retention) index expresses the number of carbon atoms (multiplied by 100) of a hypothetical normal alkane which would have an adjusted retention volume (time) identical to that of the peak of interest when analysed under identical conditions. The Kováts retention index is always measured under isothermal conditions. In the case of temperature-programmed gas chromatography a similar value can be calculated utilizing direct numbers instead of their logarithm. Since both the numerator and denominator contain the difference of two values, here we can use the total retention volumes (times). Sometimes this value is called the linear retention index.

where tRT refers to the total retention times (chart distances) measured under the conditions of temperature programming. The value of IT will usually differ from the value of I measured for the same compound under isothermal conditions, using the same two phases.

ნიმუშის კომპონენტის შეკავების ინდექსი არის რიცხვი, მიღებული ინტერპოლაციით (როგორც წესი, ლოგარითმული), რომელიც აკავშირებს ნიმუშის შეკავების მოცულობის (დროის) ან ნიმუშის კომპონენტის შეკავების კოეფიციენტს ორი სტანდარტის შეკავების მოცულობებთან სინჯის კომპონენტის პიკამდე და მის შემდეგ. კოვაჩის ინდექსში ან კოვაჩის შეკავების ინდექსში, რომელიც გამოიყენება აირქრომატოგრაფიაში, -ალკანები ემსახურება სტანდარტებს და გამოიყენება ლოგარითმული ინტერპოლაცია:

სადაც X მიეკუთვნება შეკავების კორექტირებულ მოცულობებს ან დროებს, z არის -ალკანის ნახშირბადატომთა რაოდენობა, რომლებიც ელუირდება საკვლევ ნივთიერებაზე ადრე, ხოლო (z + 1) არის -ალკანის ნახშირბადის ატომების რაოდენობა, რომლებიც გამოირეცხება საკვლევი ნივთიერების პიკის შემდეგ:

კოვაჩის (შეკავების) ინდექსი გამოხატავს ჰიპოთეტური ნორმალური ალკანის ნახშირბადატომთა რაოდენობას (გამრავლებულს 100-ზე), რომელსაც ექნებოდა საკვლევი ნივთიერების პიკის იდენტური შეკავების კორექტირებული მოცულობა (დრო), როდესაც ანალიზი იდენტურ პირობებშია ჩატარებული. კოვაჩის შეკავების ინდექსი ყოველთვის იზოთერმულ პირობებში იზომება. ტემპერატურულად დაპროგრამებული აირქრომატოგრაფიის შემთხვევაში, მსგავსი მნიშვნელობა შეიძლება გამოითვალოს პირდაპირი რიცხვების გამოყენებით, მათი გალოგარითმების გარეშე. რადგან მრიცხველიც და მნიშვნელიც შეიცავს ორი მნიშვნელობის სხვაობას, აქ შეგვიძლია გამოვიყენოთ ჯამური შეკავების მოცულობა (დრო). ზოგჯერ ამ მნიშვნელობას ხაზოვანი შეკავების ინდექსს უწოდებენ.

სადაც tRT წარმოადგენს მთლიანი შეკავების დროებს (მანძილებს დიაგრამაზე), რომლებიც ტემპერატურის პროგრამირების პირობებში იზომება. IT-ის მნიშვნელობა, როგორც წესი, განსხვავდება I-ის მნიშვნელობისგან, რომელიც იზომება ერთი და იმავე ნაერთისათვის იზოთერმულ პირობებში, იმავე ორი ფაზის გამოყენებით.

Source | წყარო:
  1. PAC, 1993, 65, 819 (Nomenclature for chromatography (IUPAC Recommendations 1993)) on page 844
  2. Orange Book, p. 108