შეეკითხე მეცნიერს

კითხვა:

როგორ მოვვერცხლო სპილენძი თუ შეგიძლიათ დაწვრილებით ამიხსნათ
გივი არჩიკვიძე

პასუხი:.

მოვერცხვლა და მოოქროვება გამოიყენება არაკეთილშობილი ლითონების დეკორატიული დანაფარების მისაღებად. მოვერცხვლის წინ უნდა მოხდეს ნაკეთობის განცხიმვა ორგანულ გამხსნელში (CCI₄ ან C₆H₆). განცხიმვის ხანგრძლივო¬ბა მერყეობს 3-დან 20 წთ-მდე და დამოკიდებულია ნაკეთობის ზომაზე და ხსნარის კონცენტრაციაზე. განცხიმვა აცილებს ნაკეთობის ზედაპირზე არსებულ მინერალურ ცხიმებს. განცხიმვის შედეგად იზრდება დანაფარის შეჭიდულობა ფუძესთან და მიღებული დანაფარი მაღალი ხარისხისაა. თუ ორგანულ ხსნარში განცხიმვა საკმარისი არ არის, მიმართავენ ელექტროქიმიურ განცხიმვას. განცხიმვა ხდება ელექტროლიტში, რომლის შემადგენლობაა:NaOH(20-30გ/ლ), CaCO₃(20-30გ/ლ), Na₃PO₄(50-60გ/ლ), თხევადი მინა(5-10გ/ლ), ელექტროლიზი მიმდინარეობს 80⁰C ტემპერატურის და 3-10ა/დმ² დენის სიმკვრივის პირობებში. თავდაპირველად ნაკეთობა

მუშაობს, როგორც კათოდი (2-15წთ), ხოლო შემდეგ, როგორც ანოდი (3-4 წთ). ელექტროლიზური განცხიმვის შემდეგ დეტალს რეცხავენ ცხელი(80-90 ⁰C) და ცივი გამდინარე წყლით.

ვერცხლის დეკორატიული დანაფარების მისაღებად ანოდი აუცილებლად სუფთა ვერცხლია,ხოლო ელექტროლიტის შემადგენლობა

ასეთია :

• AgCN (50-60გ/ლ), KCN (40-50გ/ლ), K₂CO₃ (40-50გ/ლ).

• KCN(35-45გ/ლ), AgCl(30-35გ/ლ), K₂CO₃ (40-50გ/ლ).

ორივე შემთხვევაში ელექტროლიტის ტემპერატურა არ უნდააჭარბებდეს 18-25°C , დენის სიმკვრივე 0.1-0.5 ა/დმ².

თუ გვინდა, რომ მივიღოთ მბზინვარე დეკორატიული დანაფარი ელექტროლიტის შემადგენლობაში შეაქვთ ბზინვარების წარმომქმნელი დანამატი ნატრიუმის თიოსულფატი (Na₂S₂O₃), ან გოგირდნახშირბადი (CS₂).

ციანური ელექტროლიტების ტოქსიკურობის გამო ხშირად გამოიყენება არაციანური ელექტროლიტებიც, რომელთა შემადგენლობაც ასეთია:

• AgCl (40გ/ლ), K₄[Fe(CN)₆ ](200გ/ლ), K₂CO₃(20გ/ლ), ელექტროლიტის

ტემპერატურა 25-60⁰C , დენის სიმკვრივე 1,0-1,5ა/დმ²

• AgNO₃ (60-70გ/ლ) NaOH(15-18გ/ლ), ტრილონ ბ (70-100გ/ლ),

NH₄NO₃(32-40გ/ლ),NH₄OH (PH 9.5-10.5),ელექტროლიტის ტემპერატურა 18-25⁰C ,

დენის სიმკვრივე 0,3-0,8ა/დმ².

დაფარვის შემდეგ ნაკეთობას რეცხავენ ცხელი (90 °C ) და ცივი გამდინარე წყლით 3-4წთ, შემდეგ აშრობენ საშრობ კარადაში 70-110°C -ზე.

შეკითხვას პასუხობს: დოქტორი: ნინო დონაძე