11.მე-11 ჯგუფის ელემენტები

11.1.სპილენძი, ვერცხლი და ოქრო

კითხვა:

რომელი მეთოდით ღებულობენ ვერცხლს? დაწერეთ შესაბამისი რეაქციის ტოლობა.

პასუხი:

ვერცხლის მისაღებად მის ბუნებრივ ნაერთებს (Ag₂S, AgCl) ხსნიან ნატრიუმის ციანიდის წყალხსნარში:

AgCl + 2 NaCN ⇄ Na[Ag(CN)₂] + NaCl

Ag₂S + 4 NaCN ⇄ 2 Na[Ag(CN)₂] + Na₂S

მეორე სარეაქციო ნარევში ატარებენ ჰაერის ნაკადს წონასწორობის მარჯვნივ გადახრის მიზნით. ამ დროს S^2- გარდაიქმნება S₂O₃^2- -ად ან SO₄^2--ად.

ვერცხლის სულფიდი იხსნება ნატრიუმის ტეტრაციანოცინკატში:

2 Ag₂S + 2 Na₂[Zn(CN)₄] → 4 Na[Ag(CN)₂] + 2 ZnS

ციანიდური კომპლექსიდან ვერცხლის გამოყოფას ახდენენ თუთიის (აღმდგენელი) ფხვნილის დამატებით:

Zn + 2 Na[Ag(CN)₂] → 2 Ag + Na₂[Zn(CN)₂]

არსებობს ვერცხლის მიღების ამალგამირების მეთოდიც. ამ მეთოდის მიხედვით, Ag₂S-ისა და CuCl₂-ის ნარევს უმატებენ მეტალურ ვერცხლისწყალს, რომელიც CuCl₂-ს აღადგენს CuCl-მდე:

2 CuCl₂ + 2 Hg → 2 CuCl₂ + HgCl₂

Ag₂S + 2 CuCl → 2 AgCl + Cu₂S

Ag-თან ვერცხლისწყალი წარმოქმნის ამალგამას:

2 AgCl + 2 Hg → 2 Ag/Hg₂Cl₂

ან

AgCl + CuCl → Ag + CuCl₂

ამალგამიან ვერცხლს წნევის ქვეშ ფილტრავენ, ხოლო ვერცხლისწყალს აშორებენ გადადენით. ვერცხლის მიღებას ახდენენ სპილენძის საწარმოო ნარჩენებიდან ელექტროქიმიური მეთოდით.