იერსახე

მეტალური ლუტეციუმი

ძირითადი თვისებები

იერსახე: მოვერცხლისფერო-თეთრი
Ar (სტანდარ).: 174.9668
Ar (დაყვანლი): 175.0

ელემენტთა პერიოდულობის ცხრილი

ატომური ნომერი: 71
ჯგუფი: 3
პერიოდი: 6
ბლოკი: d
ელექტრონული კონფიგურაცია: [Xe] 4f14 5d1 6s2
ელექტრონები ორბიტალებზე: 2, 8, 18, 32, 9, 2

ფიზიკური თვისებები

აგრეგატ. ფაზა (ნპ) მყარი
ლღობის ტემპ.,°C 1652
დუღილის ტემპ.°C 3402
სიმკვრივე, გ/სმ3 9.841
კრიტიკული წერტილი:
წვის სითბო: 22
აორთლების სითბო: 414
მოლური სითბოთევადობა: 26.86  

ატომის თვისებები

ჟანგვითი რიცხვები: 0, +1, +2, +3  
ელექტოუარყოფითობა: 1.27 
იონიზაცია: I: 523.5 kJ/mol
II: 1340 kJ/mol
III: 2022.3 kJ/mol
 
ატომური რადიუსი: 174  
კოვალენტური რადიუსი: 187±8  

სხვა თვისებები

კრისტალური სტრუქტურა: ჰექსაგნალური 
თერმული გაფართოვება: 9.9  
თერმული გამტარებლობა: 16.4  
ელექტრული წინაღობა: 582  
მაგნიტურობა: პარამაგნიტური 
იუნგის მოდული: 68.6  
ბალკის მოდული: 47.6 

ისტორია

დასახელება: პარიზი- ლათ. ლუტეცია  
აღმოჩენა: კარლ ველსბახი, ჟოღჟ ურბენი (1906) 
პირველი სინთეზი: ჟოღჟ ურბენი (1906) 

ლუტეციუმი

ლუტეციუმი  არის ქიმიური ელემენტი, რომლის  სიმბოლოა Lu, ხოლო ატომური ნომერი - 71.

იგი მოვერცხლისფერო-თეთრი ლითონია, რომელიც  კოროზიამედეგის მშრალ ჰაერზე, თუმცა მაგრამ ტენიან გარემოში განიცდის გარდაქმნას.

ლუტეციუმი ლანთანიდების სერიის ბოლო ელემენტია და ითვლება იშვიათ მიწათა ელემენტად.

ლუტეციუმი დამოუკიდებლად აღმოაჩინეს 1907 წელს ფრანგმა მეცნიერმა ჟორჟ ურბენმა, ავსტრიელმა მინერალოგმა ბარონ კარლ აუერ ფონ ველსბახმა და ამერიკელმა ქიმიკოსმა ჩარლზ ჯეიმსმა. მათ შენიშნეს, რომ ლუტეციუმი მინერალური იტერბის მინარევი იყო, რომელიც ერთ დროს ითვლებოდა ელემენტ იტერბიუმად.

ლუტეციუმი არ არის განსაკუთრებულად გავრცელებული ელემენტი, თუმცა დედამიწის ქერქში იგი უფრო ხშირად გვხვდება, ვიდრე ვერცხლი.

ლუტეციუმის ყველაზე მდგრადი იზოტოპია 176Lu.

ლუტეციუმი გამოიყენება ლითონის შენადნობებში,  კატალიზატორად ქიმიურ რეაქციებში. 177Lu გამოიყენება რადიონუკლიდური თერაპიისთვის  ნეიროენდოკრინულ სიმსივნეებზე.

მასალა მომზადებულია www.wikipedia.com -ის მიხედვით